Vô sinh nữ: Nguyên nhân, chẩn đoán, triệu chứng, điều trị

Tình trạng vô sinh nữ đang ngày càng gia tăng ở nhóm phụ nữ trẻ tuổi. Bệnh lý này gây ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý, tước đi khả năng làm mẹ và làm tan vỡ hạnh phúc gia đình của nhiều người. Việc sớm nhận biết triệu chứng và tìm ra nguyên nhân gây bệnh sẽ giúp quá trình chẩn đoán điều trị hiệu quả hơn. Vì vậy, bạn đọc quan tâm hãy cùng tìm hiểu những thông tin liên quan được chuyên gia chia sẻ trong bài viết dưới đây nhé!

Vô sinh nữ là gì?

Vô sinh ở phụ nữ được xác định khi người phụ nữ không thể có thai tự nhiên sau một năm quan hệ vợ chồng thường xuyên (không sử dụng biện pháp tránh thai nào). Bệnh vô sinh ở nữ sẽ làm mất khả năng mang thai và làm mẹ ở nhiều phụ nữ. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và điều trị kịp thời, tỷ lệ thành công trong việc mang thai sẽ tăng lên.

Khả năng sinh sản của phụ nữ sẽ giảm dần theo thời gian, đặc biệt sau tuổi 35. Vì vậy, sau 12 tháng quan hệ (không sử dụng biện pháp tránh thai) hoặc sau 6 tháng quan hệ (phụ nữ trên 35 tuổi) vẫn chưa có thai thì nên thăm khám kiểm tra sức khỏe sinh sản của mình.

Vô sinh nữ thường xuất hiện ở những trường hợp phụ nữ gặp các vấn đề về cơ quan sinh dục như suy buồng trứng, rối loạn chu kỳ kinh nguyệt, viêm nhiễm nội mạc tử cung, tắc nghẽn ống dẫn trứng, ứ dịch vòi trứng, viêm nhiễm cơ quan sinh dục (viêm cổ tử cung và viêm âm đạo)…

Vô sinh nữ là gì?

Vô sinh nữ được chia thành hai loại sau:

– Vô sinh nguyên phát: Trường hợp này xảy ra khi hai vợ chồng đã sống cùng nhau hơn 1 năm, thực hiện quan hệ tình dục đều đặn và không sử dụng phương pháp tránh thai, nhưng vẫn chưa có thai.

– Vô sinh thứ phát: Trường hợp xảy ra khi hai vợ chồng đã từng có con hoặc đã có thai trước đó, nhưng sau đó không thể có thai lại, mặc dù họ vẫn thực hiện quan hệ tình dục đều đặn, thường xuyên và không sử dụng biện pháp tránh thai.

Các nguyên nhân gây vô sinh ở nữ giới

Vô sinh hiếm muộn có thể xảy ra ở mọi phụ nữ, tuy nhiên, tình trạng này thường gặp ở những phụ nữ đã có tiền sử rối loạn nội tiết, thường xuyên bị viêm nhiễm phụ khoa, đã từng thực hiện nạo phá thai, hoặc lạm dụng thuốc tránh thai… Dựa trên một số nghiên cứu cho thấy những yếu tố phổ biến nhất gây ra vô sinh nữ bao gồm:

✜ Rối loạn phóng noãn (chiếm 25%): Quá trình rụng trứng diễn ra bất thường (rụng trứng không thường xuyên hoặc không rụng trứng) chính là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến hầu hết các trường hợp vô sinh. Các vấn đề liên quan đến buồng trứng (như suy buồng trứng) hoặc rối loạn điều hòa hormone sinh sản ở vùng dưới đồi và trục tuyến yên đều có thể gây ra rối loạn quá trình rụng trứng, từ đó dẫn đến tình trạng vô sinh nữ.

✜ Lạc nội mạc tử cung (chiếm 15%): Bệnh lý này xảy ra khi các mô tương tự như niêm mạc tử cung phát triển bất thường bên trong tử cung hoặc những vị trí khác (có thể là trong khoang bụng hoặc buồng trứng). Sự phát triển bất thường này gây sưng viêm, chảy máu, thậm chí làm tắc nghẽn ống dẫn trứng và cản trở quá trình thụ tinh. Ngoài ra, lạc nội mạc tử cung có thể hình thành nên mô sẹo gây kết dính các cơ quan làm người bệnh đau đớn và khó khăn trong việc thụ thai.

Nguyên nhân gây vô sinh nữ

✜ Viêm vùng chậu (chiếm 12%): Tình trạng viêm vùng chậu, nhiễm trùng tử cung và tắc nghẽn ống dẫn trứng có thể phát sinh do một số bệnh lý lây truyền qua đường tình dục như lậu, nhiễm chlamydia, sùi mào gà,… Những bệnh này có khả năng gây tổn thương cho ống dẫn trứng, từ đó gây khó khăn trong quá trình thụ tinh.

✜ Tắc nghẽn ống dẫn trứng (chiếm 11%): Tắc nghẽn ống dẫn trứng khiến cho tinh trùng gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận thụ tinh cho trứng hoặc khiến cho phôi trứng đã được thụ tinh không thể di chuyển vào tử cung làm tổ và phát triển (tăng nguy cơ mang thai ngoài tử cung).

✜ Bất thường ở ống dẫn trứng hoặc tử cung (chiếm 11%): Một số vấn đề bất thường xuất phát từ ống dẫn trứng hoặc tử cung cũng có thể là nguyên nhân gây cản trở quá trình làm tổ của trứng sau khi thụ tinh, từ đó làm tăng nguy cơ sảy thai hoặc thai ngoài tử cung. Ngoài ra, các bệnh lý polyp tử cung, u xơ tử cung, tử cung có hình dạng bất thường, dính buồng tử cung… đều là những yếu tố góp phần dẫn đến tình trạng vô sinh nữ.

✜ Tăng prolactin máu (chiếm 7%): Tình trạng rối loạn ở tuyến yên sẽ sản xuất ra lượng prolactin quá mức (prolactin trong máu tăng cao), điều này dẫn đến giảm sản xuất hormone nội tiết tố nữ estrogen và góp phần dẫn đến chứng vô sinh hiếm muộn.

Các triệu chứng nhận biết vô sinh nữ

Các triệu chứng của vô sinh ở phụ nữ thường biểu hiện qua việc thụ thai kém, có chu kỳ kinh nguyệt quá dài hoặc quá ngắn, không đều hoặc thậm chí không có kinh nguyệt. Tuy nhiên, một số trường hợp phụ nữ sẽ không có triệu chứng rõ ràng nào nhưng vẫn gặp khó khăn trong việc thụ thai. Vì vậy, nếu chị em có một số dấu hiệu cảnh báo sau thì nên chú ý theo dõi và sớm thăm khám càng sớm càng tốt:

♦ Rối loạn kinh nguyệt: Một phụ nữ được xem là bị rối loạn kinh nguyệt khi có chu kỳ kinh quá ngắn (dưới 21 ngày), quá dài (kéo dài trên 35 ngày) hoặc chu kỳ kinh không đều (khoảng cách giữa các chu kỳ khác nhau). Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này thường là do rối loạn nội tiết tố, rối loạn rụng trứng hoặc suy buồng trứng. Rối loạn kinh nguyệt được coi là dấu hiệu đặc trưng cho tình trạng vô sinh hiếm muộn.

♦ Rối loạn nội tiết: Tình trạng rối loạn nội tiết tiểu đường, tuyến giáp, prolactin… đều có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt và khả năng mang thai. Nếu tình trạng này sớm được phát hiện và kiểm soát tốt, phụ nữ vẫn sẽ có khả năng mang thai tự nhiên hoặc thông qua các phương pháp hỗ trợ như IUI hoặc IVF. Ngoài ra, béo phì thừa cân hoặc tâm lý căng thẳng cũng có thể gây ra rối loạn nội tiết, từ đó dẫn đến các triệu chứng kinh nguyệt không đều hoặc rong kinh.

Triệu chứng nhận biết vô sinh nữ

♦ Thống kinh: Thường có biểu hiện đau bụng dưới dữ dội mỗi khi kỳ kinh nguyệt diễn ra, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do các bất thường trong cấu trúc cơ quan sinh dục, chẳng hạn như tử cung gập sau, tử cung có vách ngăn, dính buồng tử cung… Ngoài ra, các vấn đề bệnh lý như u xơ tử cung, lạc nội mạc tử cung hoặc viêm nhiễm vùng chậu… cũng có thể gây nên triệu chứng này và góp phần dẫn đến tình trạng vô sinh nữ.

♦ Dịch âm đạo bất thường: Dịch tiết âm đạo bình thường sẽ có dạng chất nhầy màu trắng, không có mùi hôi. Do đó, nếu nhận thấy dịch tiết âm đạo có các dấu hiệu bất thường như màu vàng, màu xanh hoặc có mùi hôi nồng nặc khó chịu, phụ nữ nên đến gặp bác sĩ để kiểm tra ngay lập tức, từ đó giảm thiểu nguy cơ tiến triển thành biến chứng nghiêm trọng như viêm tử cung hoặc viêm vòi trứng dẫn tới vô sinh hiếm muộn.

♦ Đau bụng không có kinh nguyệt: Tình trạng đau bụng dưới bất thường ngoài chu kỳ kinh nguyệt (xuất hiện sau quan hệ tình dục hoặc bất kỳ thời điểm nào) có thể là biểu hiện của các vấn đề bệnh lý phụ khoa như u xơ tử cung, u nang buồng trứng, viêm nhiễm vùng chậu hoặc thai ngoài tử cung. Trong trường hợp này, phụ nữ nên đến gặp bác sĩ ngay lập tức (bởi u buồng trứng xoắn hoặc thai ngoài tử cung có thể dẫn tới tử vong nếu khắc phục chậm trễ).

♦ Sảy thai: Triệu chứng sảy thai thường là tình trạng ra máu âm đạo bất thường, nhiều trường hợp thực hiện siêu âm thai không thấy túi thai hoặc có thể thấy túi thai nhưng không có tim thai. Hầu hết các trường hợp sảy thai sau đó vẫn có thể mang thai bình thường. Tuy nhiên, trường hợp sảy thai liên tiếp do bệnh lý về tuyến giáp, tiểu đường, vấn đề ở cơ quan sinh dục, rối loạn đông máu, yếu tố di truyền… không sớm điều trị triệt để có thể sẽ dẫn đến vô sinh vĩnh viễn.

Phương pháp chẩn đoán vô sinh nữ

Phương pháp chẩn đoán vô sinh nữ

Nếu phụ nữ không có thai trong một khoảng thời gian dài mà không sử dụng biện pháp tránh thai, các bác sĩ sẽ đánh giá và điều trị các vấn đề vô sinh bằng cách:

• Đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể của người phụ nữ (bao gồm về triệu chứng bất thường của cơ thể, tiền sử bệnh lý, tiền sử bệnh trong gia đình…).
• Kiểm tra các bệnh liên quan đến sinh sản, nội tiết và bệnh lây truyền thống qua xét nghiệm máu.
• Thực hiện các kiểm tra hình ảnh như siêu âm tử cung, vùng chậu và buồng trứng, kiểm tra dự trữ buồng trứng.
• Tiến hành xét nghiệm chuyên sâu như phẫu thuật nội soi, sinh thiết niêm mạc hoặc xét nghiệm di truyền (nếu cần).
• Tất cả những thông tin thu được sau quá trình thăm khám kiểm tra này sẽ giúp bác sĩ đưa ra đánh giá chính xác về tình trạng vô sinh của người bệnh, từ đó lập kế hoạch điều trị phù hợp nhất.

Cách điều trị vô sinh nữ hiệu quả

Việc điều trị hiếm muộn phụ thuộc vào nhiều yếu tố, đặc biệt là nguyên nhân và độ tuổi của người phụ nữ. Hiện nay, với sự tiến bộ trong lĩnh vực y học, rất nhiều phương pháp điều trị được áp dụng đạt được hiệu quả trong việc khôi phục khả năng sinh sản nữ giới, cụ thể như:

Sử dụng thuốc

Một số loại thuốc được sử dụng để hỗ trợ sinh sản bao gồm thuốc hỗ trợ và kiểm soát sự phát triển của nang trứng, thuốc kích thích rụng trứng, thuốc điều chỉnh cân bằng nội tiết, thuốc tăng cường sức khỏe tổng thể. Việc sử dụng thuốc trong điều trị vô sinh rất đa dạng, tuy nhiên để sử dụng thì cần dựa trên nguyên nhân và tình trạng bệnh cụ thể của mỗi bệnh nhân để mang lại hiệu quả tốt nhất.

Cách điều trị vô sinh nữ

Phẫu thuật

Tùy vào nguyên nhân dẫn đến vô sinh mà bác sĩ sẽ khuyến nghị thực hiện biện pháp phẫu thuật phù hợp để khắc phục và cải thiện khả năng sinh sản của phụ nữ, cụ thể như: 

+ Phẫu thuật nội soi buồng tử cung: Phương pháp phẫu thuật này được thực hiện để giải quyết các vấn đề liên quan đến bất thường ở tử cung, loại bỏ khối polyp nội mạc tử cung, loại bỏ u xơ tử cung gây hại cho buồng tử cung, loại bỏ tình trạng dính buồng tử cung hoặc loại bỏ tắc nghẽn ở vòi tử cung. Phẫu thuật này còn có thể được sử dụng với mục đích chẩn đoán trong trường hợp phụ nữ bị vô sinh không rõ nguyên nhân hoặc đã trải qua nhiều lần mang thai thất bại.

+ Phẫu thuật ống dẫn trứng: Nếu ống dẫn trứng (vòi tử cung) bị tắc nghẽn, bác sĩ có thể đề xuất phẫu thuật nội soi để loại bỏ tắc nghẽn hoặc tái tạo lại ống dẫn trứng, từ đó khôi phục khả năng mang thai tự nhiên cho phụ nữ. Trong trường hợp phẫu thuật tái tạo gặp khó khăn, ống dẫn trứng không còn hoạt động hoặc bị giãn tắc chứa dịch, bác sĩ có thể xem xét tùy chọn cắt bỏ để tăng khả năng thành công trong việc thực hiện kỹ thuật IVF, giảm nguy cơ thai ngoài tử cung hoặc mắc bệnh ung thư buồng trứng sau này.

Hỗ trợ sinh sản

Hiện nay, rất nhiều phương pháp hỗ trợ sinh sản đã và đang được áp dụng mang lại kết quả tích cực trong việc điều trị vô sinh, trong đó, một số phương pháp phổ biến như:

+ Thụ tinh nhân tạo (IUI): Trong phương pháp IUI, tinh trùng khỏe mạnh sẽ được lọc rửa, cô đặc lại và bơm vào tử cung phụ nữ vào thời điểm rụng trứng, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình mang thai tự nhiên. Sự phát triển của nang trứng và thời điểm rụng trứng có thể được kiểm soát thông qua việc sử dụng thuốc kích thích buồng trứng và siêu âm theo dõi.

+ Thụ tinh trong ống nghiệm (IVF): Đây là một phương pháp hiện đại, nói đơn giản là quá trình lấy trứng và tinh trùng ra ngoài, thực hiện quá trình thụ tinh và tạo ra phôi thai (chính là em bé trong tương lai) trong phòng thí nghiệm. Sau đó, phôi thai được chuyển lại vào tử cung của người phụ nữ tiếp tục mang thai tự nhiên.

+ Tiêm tinh trùng vào bào tương noãn (ICSI): Tương tự phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm IVF, phương pháp ICSI sử dụng một tinh trùng chất lượng tốt được lựa chọn để tiêm trực tiếp vào noãn của trứng, nhằm tối đa hóa khả năng thụ tinh (thay vì để trứng và tinh trùng tự thụ tinh trong môi trường phòng thí nghiệm). Phương pháp này cho hiệu quả trong cả trường hợp người đàn ông có ít tinh trùng hoặc tinh trùng phải thu thập từ tinh hoàn. Phôi thai sau đó được chuyển lại vào tử cung của người mẹ để phát triển thành thai nhi khỏe mạnh.

Với phần giải đáp “Vô sinh nữ: Nguyên nhân, chẩn đoán, triệu chứng, điều trị” được chia sẻ trong bài viết của Phòng khám Đa khoa Hữu Nghị Đà Nẵng chúng tôi đã có thể mang lại đầy đủ các thông tin cần thiết cho quý bạn đọc và các cặp đôi quan tâm. Nếu có bất kỳ vấn đề sức khỏe sinh sản bất thường nào xảy ra, bạn có thể liên hệ ngay với chúng tôi qua đường dây nóng sau Hotline: 039 957 5631 hoặc khung chat online: >>Tư Vấn Trực Tuyến<< để được tư vấn hỗ trợ miễn phí và nhanh chóng nhất.