Virus Herpes: Triệu chứng, nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị

Virus Herpes là nguyên nhân chính gây ra mụn rộp sinh dục – một bệnh lây truyền qua đường tình dục nguy hiểm, nhất là đối với các trường hợp phụ nữ đang mang thai. Để giúp người bệnh hiểu thêm về loại virus gây hại này, bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin liên quan đến triệu chứng, nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị hiệu quả.

Virus Herpes simplex là gì?

Virus Herpes simplex (HSV) là một loại virus có cấu trúc DNA thuộc họ Herpesviridae có thể gây ra các bệnh nhiễm trùng ở da, niêm mạc và hệ thần kinh trung ương ở người. Đây là loại virus có dạng hình cầu với kích thước khoảng 150-200 nanomet (nm), bao gồm một lớp vỏ ngoài có gai (envelope), một lớp vỏ trung gian (tegument) và một lõi chứa DNA kép xoắn.

Virus Herpes simplex là gì?

Virus Herpes simplex có khả năng gây nhiễm trùng tiềm ẩn trong các tế bào thần kinh và tái phát định kỳ khi có điều kiện thuận lợi, như ánh sáng mặt trời, sốt, cảm xúc hoặc suy giảm miễn dịch. Nhiễm trùng do virus Herpes simplex có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như viêm não, viêm màng não, herpes sơ sinh và nhiễm trùng lan tỏa ở những người có hệ miễn dịch yếu.  

Có hai loại virus Herpes simplex là HSV-1 và HSV-2, trong đó virus HSV-1 thường gây ra các triệu chứng bệnh ở miệng, môi và mắt,… còn virus HSV-2 thường gây ra các triệu chứng bệnh ở bộ phận sinh dục của người bị lây nhiễm. Loại virus này lây truyền thông qua tiếp xúc da với da hoặc niêm mạc với niêm mạc của người bị nhiễm.

Sau khi nhiễm trùng ban đầu, virus sẽ trú ẩn sâu trong các dây thần kinh và có thể tái phát định kỳ do các yếu tố kích thích như ánh sáng mặt trời, sốt, căng thẳng, lo lắng hoặc tình trạng suy giảm hệ miễn dịch. Cả HSV-1 và HSV-2 là những bệnh viêm nhiễm mãn tính, sau khi người bệnh mắc phải loại virus này, chúng sẽ tiếp tục tồn tại trong cơ thể vĩnh viễn. Các loại thuốc và phương pháp điều trị hiện nay chỉ có thể kiểm soát triệu chứng của bệnh chứ không thể điều trị và diệt trừ hoàn toàn HSV.

Triệu chứng virus Herpes (HSV) gây ra

– Mụn rộp sinh dục: Người bệnh sẽ xuất hiện các mụn rộp, mụn nước nhỏ dễ vỡ tạo thành vết loét chảy dịch nước hoặc chảy máu ở bộ phận sinh dục, hậu môn hoặc miệng. Mụn rộp sinh dục khi bị vỡ có thể gây ra ngứa rát, kích ứng, đau nhức, sưng đỏ, chảy dịch mủ ở niệu đạo và khó chịu khi đi tiểu. 

Triệu chứng này thường gây ra bởi virus Herpes simplex loại 2 (HSV-2), nhưng một vài trường hợp hiếm gặp cũng có thể do virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1) gây ra nếu quan hệ tình dục bằng miệng với người có mụn rộp ở miệng.

Triệu chứng virus Herpes simplex gây ra

– Herpes miệng: Người bệnh cũng sẽ xuất hiện các mụn nước nhỏ, dễ vỡ tạo thành vết loét ở môi, miệng hoặc lưỡi. Herpes miệng có thể gây ra cảm giác khó chịu, đau rát, sưng đỏ ở miệng và gây sốt nếu tình trạng viêm nhiễm nặng hơn. 

Triệu chứng herpes ở miệng thường gây ra bởi virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1), nhưng một vài trường hợp cũng có thể do virus Herpes simplex loại 2 (HSV-2) gây ra nếu có quan hệ tình dục bằng miệng với người có mụn rộp ở vùng sinh dục.

– Viêm giác mạc: Là tình trạng viêm nhiễm giác mạc – lớp màng mỏng bao phủ mắt và mí mắt. Viêm giác mạc do virus Herpes gây ra có thể dẫn đến các triệu chứng như đỏ mắt, sưng mí mắt, chảy nước mắt, sợ ánh sáng và cương giác mạc. 

Triệu chứng viêm giác mạc do virus Herpes gây ra thường do virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1) gây ra, nhưng cũng có thể do virus Herpes simplex loại 2 (HSV-2) nếu có tiếp xúc niêm mạc mắt với dịch tiết từ người có mụn rộp ở vùng sinh dục.

Triệu chứng do virus Herpes ở mắt

– Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương: Đây là triệu chứng nghiêm trọng nhất do virus Herpes gây ra, biểu hiện qua tình trạng viêm não hoặc viêm màng não. Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương do virus Herpes gây ra có thể gây ra các triệu chứng như đau đầu, sốt, buồn nôn, ói mửa, co giật, tê liệt hoặc hôn mê. 

Nhiễm trùng hệ thần kinh trung ương do virus Herpes gây ra có thể do virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1) hoặc loại 2 (HSV-2), nhưng cũng có thể do các loại virus Herpes khác như varicella zoster (gây ra thủy đậu và zona thần kinh) hoặc cytomegalovirus (gây ra nhiễm trùng ở người khi hệ thống miễn dịch bị suy yếu).

– Herpes ở trẻ sơ sinh: Đây là tình trạng nhiễm trùng do virus Herpes ở trẻ sơ sinh, thường lây truyền từ mẹ sang con trong quá trình sinh đẻ. Herpes ở trẻ nhỏ có thể gây ra các triệu chứng như tổn thương da, nhiễm trùng máu, viêm gan, viêm phổi, viêm não hoặc viêm màng não. 

Tình trạng này có thể do cả hai loại virus Herpes simplex loại 1 (HSV-1) hoặc loại 2 (HSV-2) gây ra, nhưng thường là do loại HSV-2 gây mụn rộp sinh dục ở người mẹ khiến trẻ nhỏ bị lây nhiễm.

Triệu chứng do virus Herpes ở trẻ

– Triệu chứng khác: Ngoài một số triệu chứng điển hình ở trên, người bệnh nhiễm virus HSV còn có thể xuất hiện một vài triệu chứng khác như sốt cao, đau nhức toàn thân, sưng đỏ bộ phận sinh dục và khu vực xung quanh, sưng hạch bạch huyết ở gần vị trí lây nhiễm,…

Nguyên nhân bị nhiễm virus Herpes simplex 

Nguyên nhân lây nhiễm virus Herpes chủ yếu là do tiếp xúc trực tiếp với các tổn thương da hoặc các chất dịch tiết ra từ cơ thể của người bệnh, như nước bọt, tinh dịch, dịch âm đạo. Virus Herpes có thể xâm nhập vào cơ thể qua các vết trầy xước hoặc màng nhầy ở miệng, mũi, mắt, hậu môn và bộ phận sinh dục.

Trong đó, HSV-1 thường gây ra mụn rộp ở miệng, môi, mắt,… còn HSV-2 thường gây ra mụn rộp ở bộ phận sinh dục, hậu môn và những khu vực lân cận. Tuy nhiên, cả hai loại virus đều có thể lây truyền qua đường tình dục hoặc tiếp xúc miệng với bộ phận sinh dục, vì vậy người bệnh có thể lây nhiễm bởi các con đường như:

Tiếp xúc trực tiếp với vết thương: Virus HSV có thể lây lan qua tiếp xúc trực tiếp với vết lở loét, vết cắt hoặc các loại vết thương khác của người nhiễm bệnh. Nguyên nhân này xảy ra khi chạm vào vết thương lở loét ở miệng hoặc ở bộ phận sinh dục của người nhiễm (âm đạo, dương vật,…). Các trường hợp chia sẻ vật dụng cá nhân như chén, ly, dao cạo râu, bàn chải đánh răng,… cũng có thể làm lây nhiễm HSV.

Quan hệ tình dục: Virus HSV-2 có thể dễ dàng lây nhiễm thông qua tiếp xúc da-da hoặc niêm mạc – niêm mạc trong quá trình quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp an toàn với người nhiễm bệnh. Mọi trường hợp quan hệ tình dục qua miệng, hậu môn hoặc bộ phận sinh dục đều có tỷ lệ lây nhiễm virus mụn rộp này rất cao.

Nguyên nhân bị nhiễm virus Herpes simplex

Truyền từ mẹ sang con: Phụ nữ mang thai có thể lây truyền virus HSV cho con trong quá trình sinh thường. Điều này xảy ra khi người mẹ bị nhiễm HSV và có mụn rộp hoặc vết lở loét ở âm đạo trong quá trình sinh nở, lúc này virus HSV sẽ dễ dàng xâm nhập qua trẻ sơ sinh khi trẻ tiếp xúc với khu vực âm đạo của người mẹ.

Tái phát: Do virus HSV hiện nay chưa thể được loại trừ hoàn toàn khỏi cơ thể, khi người bệnh đã từng bị lây nhiễm HSV nếu có tình trạng căng thẳng, lo lắng, suy nhược thần kinh, suy nhược cơ thể kéo dài hoặc suy giảm hệ miễn dịch nghiêm trọng sẽ có thể làm tái phát triệu chứng mụn rộp sinh dục do virus Herpes gây ra.

Virus herpes có nguy hiểm không?

Virus herpes có nguy hiểm hay không sẽ phụ thuộc vào loại virus, mức độ nhiễm trùng và sức đề kháng của cơ thể người bệnh. Tuy nhiên, virus herpes có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng ở phụ nữ mang thai và thai nhi như tình trạng sảy thai, sinh non, trẻ mắc dị tật bẩm sinh hoặc nhiễm trùng máu. Một số biến chứng nguy hiểm khác do virus herpes gây ra như:

– Viêm và nhiễm trùng da: Đây là biến chứng phổ biến nhất của virus herpes simplex khi xâm nhập vào cơ thể người. Tình trạng viêm và nhiễm trùng da thường xuất hiện ở khu vực miệng, mũi, mắt, môi, hậu môn hoặc bộ phận sinh dục với biểu hiện đặc trưng gồm các vết loét sưng đỏ, đau rát và ngứa ngáy khó chịu. Tình trạng này kéo dài có thể lây lan sang các vùng da khác hoặc gây ra nhiễm trùng thứ phát.

– Viêm niêm mạc: Đây cũng là biến chứng của virus herpes simplex (một số trường hợp là do virus herpes zoster gây ra). Viêm niêm mạc có thể ảnh hưởng đến niêm mạc mô mềm ở miệng, họng, mắt, tai, phổi, hậu môn, bộ phận sinh dục, tử cung hoặc bàng quang. Viêm niêm mạc có thể gây ra các triệu chứng như đau họng, khô rát miệng, sưng mắt, đau nhức tai, ho, khó thở, tiểu buốt, đau khi tiểu hoặc khi quan hệ tình dục.

Virus herpes có nguy hiểm không?

– Viêm não: Đây là biến chứng hiếm gặp nhưng rất nguy hiểm của virus mụn rộp herpes simplex. Viêm não là tình trạng viêm nhiễm ở não do virus HSV xâm nhập qua máu hoặc dịch não tủy, từ đó gây ra các triệu chứng như sốt cao, đau đầu, buồn nôn, ói mửa, rối loạn ý thức, co giật hoặc liệt nửa người.

– Suy giảm miễn dịch: Suy giảm miễn dịch là tình trạng giảm khả năng phòng vệ của cơ thể trước các tác nhân gây bệnh, thường xảy ra khi virus HSV xâm nhập và gây hại. Tình trạng suy giảm miễn dịch có thể gây ra các bệnh viêm – nhiễm trùng do nấm, vi khuẩn hoặc virus khác xâm nhập.

– Biến chứng khác: Người bệnh có thể xuất hiện các vết phát ban giống như thủy đậu, mụn nước mọc thành chùm, ớn lạnh, sốt cao, suy nhược cơ thể,… Ngoài ra, virus Herpes simplex cũng có thể gây một số biến chứng nguy hiểm khác như viêm gan, viêm đường hô hấp, viêm khớp, liệt dây thần kinh sọ não,…

Chẩn đoán điều trị nhiễm virus Herpes simplex

Phương pháp chẩn đoán virus Herpes chuẩn xác

Phương pháp chẩn đoán virus Herpes simplex

Kiểm tra triệu chứng: Bác sĩ sẽ kiểm tra các triệu chứng và thực hiện các cuộc kiểm tra lâm sàng với bệnh nhân để đưa ra đánh giá sơ bộ về tình trạng nhiễm virus HSV.

Tiến hành xét nghiệm: Để kiểm tra tình trạng lây nhiễm virus HSV chính xác hơn, bác sĩ sẽ tiến hành thực hiện  các phương pháp xét nghiệm chuyên sâu như:

• Xét nghiệm mẫu bệnh phẩm: Bác sĩ sẽ lấy mẫu dịch tiết từ vết loét hoặc mụn nước ở người bệnh và gửi đến phòng thí nghiệm để kiểm tra sự có mặt của virus Herpes.
• Xét nghiệm máu: Bác sĩ sẽ lấy mẫu máu đem đi phân tích để phát hiện kháng thể kháng HSV1 và HSV2, xét nghiệm này có thể giúp xác định loại virus gây bệnh và thời gian lây nhiễm.
• Xét nghiệm PCR: Đây là phương pháp xét nghiệm phổ biến để phát hiện và xác định chính xác sự hiện diện của DNA của virus HSV trong mẫu dịch tiết của người bệnh. Xét nghiệm PCR có độ nhạy cao và cho kết quả rất đáng tin cậy.

Phương pháp điều trị virus Herpes hiệu quả

– Dùng thuốc kháng virus: Đây là phương pháp điều trị chủ yếu cho HSV, các loại thuốc này giúp giảm số lượng virus HSV trong cơ thể, làm chậm quá trình nhân lên và phát tán của chúng, hạn chế nguy cơ tái phát mụn rộp và giảm nguy cơ lây truyền cho người khác. 

Các loại thuốc kháng virus HSV được sử dụng bao gồm acyclovir, valacyclovir, famciclovir và penciclovir. Người bệnh có thể dùng thuốc khi có triệu chứng hoặc dùng liên tục để ngăn ngừa tình trạng tái phát.

Phương pháp điều trị virus Herpes simplex

– Dùng thuốc bôi mỡ hoặc kem bôi: Đây là phương pháp hỗ trợ cho việc điều trị HSV, giúp giảm triệu chứng đau rát, khó chịu ở các vùng da bị tổn thương, đồng thời tăng cường quá trình hồi phục làm lành vết thương và ngăn ngừa nhiễm trùng thứ phát xảy ra. 

Người bệnh có thể dùng các loại thuốc bôi có chứa acyclovir hoặc penciclovir để tăng hiệu quả kháng virus hoặc dùng các loại thuốc bôi có chứa lidocaine hoặc benzocaine để giảm các triệu chứng khó chịu.

– Dùng thuốc giảm đau: Đây là phương pháp hỗ trợ cho việc điều trị HSV được dùng riêng cho các trường hợp bị đau nhức khó chịu nghiêm trọng do các vết loét gây ra, đặc biệt khi tiểu tiện hay quan hệ tình dục. Người bệnh có thể dùng các loại thuốc giảm đau không cần kê đơn như paracetamol, ibuprofen hoặc aspirin.

Bên cạnh việc tuân theo các chỉ dẫn của bác sĩ khi sử dụng thuốc, uống nhiều nước, giữ vệ sinh cá nhân và bộ phận sinh dục, tránh tiếp xúc với các yếu tố kích thích bùng phát như ánh nắng mặt trời, sốt, căng thẳng hay suy giảm miễn dịch. Người bệnh cũng cần hạn chế quan hệ tình dục khi có triệu chứng hoặc sử dụng bao cao su để bảo vệ bản thân và bạn tình.

Biện pháp phòng ngừa virus Herpes lây nhiễm

Đối với những trường hợp nghi ngờ bản thân bị lây nhiễm virus mụn rộp Herpes simplex hoặc có những triệu chứng mụn rộp sinh dục, người bệnh nên đến thăm khám và kiểm tra ngay tại các trung tâm y tế chuyên khoa bệnh tình dục. 

Hiện nay, Phòng Khám Đa Khoa Hữu Nghị luôn là địa chỉ y tế nhận được sự tín nhiệm trong suốt nhiều năm từ các chuyên gia và bệnh nhân từng điều trị. Đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm trong việc chữa trị bệnh tình dục sẽ nhanh chóng thăm khám lâm sàng, xét nghiệm kiêm tra và lên phác đồ điều trị bệnh thích hợp cho bạn (nếu phát hiện có bệnh).

Hy vọng rằng bài viết “Virus Herpes: Triệu chứng, nguyên nhân, cách phòng ngừa và điều trị” ở trên đã mang lại nhiều thông tin bổ ích liên quan đến loại virus HSV nguy hiểm lây nhiễm qua đường tình dục cho bạn đọc tìm hiểu. 

Nếu cần thêm tư vấn hoặc hỗ trợ thêm thì xin vui lòng liên hệ ngay đến số: Hotline: 039 957 5631 hoặc nhắn tin trực tiếp vào khung chat: >>Tư Vấn Trực Tuyến<<. Đội ngũ chuyên viên y tế trực ban tại phòng khám Hữu Nghị sẽ nhanh chóng giải đáp và sắp xếp lịch điều trị cho bạn nếu cần thiết.